Hoe gaat het met het patiëntportaal?

Veel ziekenhuizen in Nederland zijn aangesloten op het VIPP programma, het Versnellingsprogramma Informatie-uitwisseling Patiënt en Professional. Middels deelname aan dit programma wordt een subsidie aan het ziekenhuis verstrekt, waarmee stappen kunnen worden gezet om de patiënt digitale toegang te geven tot het medische dossier. Maar hoe staat het er nu voor? 

Eén van de doelstellingen van het VIPP-programma gaat over het aanbieden van een patiëntportaal vóór het eind van 2019 (1). In veel ziekenhuizen is nu dan ook een online portaal beschikbaar, waar patiënten bijvoorbeeld hun medicatiehistorie opvragen, zelf online afspraken inplannen en voorafgaand aan hun ziekenhuisbezoek alvast vragenlijsten invullen. Binnen het VIPP programma is door de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, ten doel gesteld dat tenminste 10% van de patiënten inlogt op het portaal. Dat is een relatief laag percentage dat gebaseerd is op de algemene patiëntpopulatie, zowel klinisch als poliklinisch. De ene patiënt zal de informatie van het portaal meer nodig hebben dan de ander (2).

Nictiz, het expertisecentrum eHealth, heeft onderzocht hoeveel patiënten het portaal daadwerkelijk gebruiken. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat niet alle ziekenhuizen beschikken over deze gegevens. De helft van de 24 ziekenhuizen die ondervraagd werden voor het onderzoek had inzicht in de gebruikerspercentages van het patiëntportaal. Het gebruikerspercentage bleek tussen de 5% en 20% te liggen, met een gemiddelde van 12,5% (3). Dat zou voldoende zijn om de doelstelling van het VIPP programma te halen, maar in absolute aantallen zijn het niet veel patiënten die gebruik maken van het portaal.

Het patiëntportaal kan van enorme toegevoegde waarde zijn voor de zorg. Maar dit kan alleen wanneer het goed en door veel patiënten wordt gebruikt. Volgens het onderzoeksinstituut Nivel is een portaal een zeer geschikt middel om patiënten meer regie te geven in hun eigen zorgtraject, wat ertoe leidt dat ze de zorg kunnen krijgen die het best bij ze past (4). Dit is dan ook een belangrijk doel van het VIPP programma.

Daarnaast kan tijdswinst binnen het zorgproces worden behaald, bijvoorbeeld door e-consulten in te plannen. Door middel van een e-consult kan de patiënt op afstand al geholpen worden met een zorgvraag, waardoor de rit naar het ziekenhuis niet meer nodig is. Het portaal kan de patiënt ook in staat stellen zelf afspraken in te plannen op tijden die hem of haar het best uitkomen. Dat kan zorgen voor een hogere waarschijnlijkheid dat patiënten naar hun afspraak komen, en de tevredenheid van de patiënten zal ook ten positieve worden beïnvloed.

Je kunt je voorstellen dat wanneer een enkele patiënt deze toepassingen gebruikt, de effecten niet heel groot zullen zijn voor de ziekenhuiszorg. Er is daarom nog heel wat te winnen op het gebied van gebruikersaantallen van patiëntportalen. Allereerst is het noodzakelijk dat elk ziekenhuis inzicht krijgt in de hoeveelheid bezoekers die het patiëntportaal trekt. Alleen dan kun je inzichtelijk maken of doelen worden behaald. Daarnaast is het belangrijk dat zorgverleners het bestaan van het patiëntportaal onder de aandacht brengen bij hun patiënten. Uit een onderzoek van M&I Partners is gebleken dat dit nog maar weinig gebeurt, mogelijk omdat zorgverleners er niet toe worden aangezet door het management (5).

Tot slot is het belangrijk dat de portalen gebruiksvriendelijk en overzichtelijk worden ingericht. Dit zal ertoe leiden dat het daadwerkelijk aantrekkelijk wordt voor de patiënt het portaal te gebruiken. Vanuit het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) van een ziekenhuis kan een portaal worden ingericht met aandacht voor het gebruiksgemak voor zowel patiënt als arts. Gebruiksvriendelijkheid en goede promotie zijn succesfactoren voor een portaal. Met aandacht voor deze factoren zal het patiëntportaal de waarde krijgen waarvoor het is bedoeld.

Wilt u inzicht krijgen in de gebruikscijfers van uw portaal? Of staat u op het punt een patiëntportaal te ontwikkelen en in gebruik te nemen? PinkRoccade helpt ziekenhuizen. Wij hebben bijvoorbeeld ervaringen op het gebied van implementatie van een portaal, verschillende functionaliteiten en projectleiding met het VIPP programma. Wij denken met u mee over een plan van aanpak, de gebruiksvriendelijke inrichting van het portaal en het toevoegen van functionaliteiten die de patiënt steeds meer regie geven bij het eigen zorgproces. Dat heeft zowel voor de patiënt als voor uw ziekenhuis veel voordelen!