Succesvol transformeren kun je leren

“Instellingen moeten naar het naadloos aanbieden van zorg”
Succesvol transformeren kun je leren

De toekomst van de GGZ moet meer persoonlijk, preventief, participatief en predictief. Op zich geen nieuws volgens Philip Idenburg, managing partner bij BeBright. De vraag is echter hoe instellingen daar komen. En dat is precies waar Idenburg zich mee bezig houdt. “Het ideaalbeeld is een samenwerking over de schotten van de zorg. GGZ-patiënten hebben vaak zorgvragen die breder zijn dan alleen de GGZ.” Zo’n samenwerking vraagt om transformatie binnen instellingen. De pijlers voor deze transformatie? Leiderschap en innovatievermogen.

Idenburg is initiatiefnemer van Diagnose Transformatie, een toolbox voor grensverleggers in de zorg. “Vergrijzing en ontgroening, een meer holistische mensbeeld, een stijging van het aantal chronisch zieken en stijgende kosten van de zorg zijn redenen waarom het anders moet”, aldus Idenburg. “De hulpvrager moeten meer de regie krijgen over zijn zorgproces. Dat vraagt om werkelijke co-creatie tussen onder andere instelling en patiënt, maar vooral ook tussen de verschillende zorgverleners van de patiënt. Een intentie en behoefte van zowel patiënten als zorgverleners. Zorgverleners zien dat de zorg beter moet aansluiten op de individuele context van de patiënt, maar lopen vaak vast in een systeem van regelgeving en bekostiging die zo’n integrale en coöperatieve aanpak in de weg staat. Een systeemwereld die niet aansluit bij de complexiteit van de psychiatrische aandoeningen en daarmee de leefwereld van de patiënten én de zorgprofessionals in de GGZ.

Wat is nodig voor succesvol transformeren?
Diagnose Transformatie doet nationaal en internationaal onderzoek naar succesvolle transformaties in de zorg. Wat maakt de transformatie succesvol? Welke voorwaarden zijn nodig? Welke cultuur leeft er binnen de zorgorganisatie die succesvol transformeerde? Idenburg concludeert na onderzoek en gesprekken bij tientallen zorginstellingen en met honderden mensen uit het werkveld wat de gemene deler van dit succes is.
“De uitgangspunten voor succesvol transformeren zijn leiderschap en innovatievermogen”, legt hij uit. “Succesvolle leiders zijn niet bang voor verandering. Zij leiden vanuit vertrouwen en weten veel goodwill en medewerking te creëren. Zowel intern als extern. Want de succesvolle leider weet dat samenwerken met andere partijen winst oplevert en dat het niet nodig is het wiel steeds opnieuw uit te vinden. Ook een langetermijnvisie is essentieel.” Idenburg geeft aan dat deze leider oog heeft voor zorginnovatie; de tweede pijler.

Innoveren moet bedrijfscultuur zijn
Bij zorginstellingen die succesvol transformeren, is er volop aandacht voor innovatie. Volgens Idenburg moet innovatie cultuurgoed van de organisatie zijn. Dat het niet gaat om een specifieke vernieuwing of verbetering, maar om structureel innoveren. “Een organisatie moet haar medewerkers uitdagen te innoveren en los te komen van oude werkwijzen die soms, door bijvoorbeeld nieuwe technologie, suboptimaal zijn geworden als het gaat om kwaliteit en de doelmatigheid van de zorg. Daar moet zij structureel tijd en middelen voor vrij maken en innovatieve medewerkers de ruimte voor geven. Succesvolle instellingen hebben meer dan gemiddeld goede ideeën. Echter moeten zij ook snel afscheid van een idee kunnen nemen als deze in de praktijk onvoldoende functioneert.”

Met co-creatie naar werkbare oplossingen
Volgens Idenburg zijn er al mooie voorbeelden in de GGZ van innovatieve producten en diensten, zoals op het gebied van eHealth, mHealth en blended care. “De kern van succesvol innoveren zit hem in co-creatie. Samenwerking tussen de GGZ-instelling, technologiebedrijf, verzekeraar en vooral natuurlijk met de patiënten en hun naasten. Dit brengt instellingen tot werkbare oplossingen waarbij nieuwe technologie geen doel op zich is, maar ‘enabler’ voor vernieuwing en betere zorg.”
Diagnose Tranformatie houdt zich niet alleen bezig met het verklaren waarom de ene zorginstelling succesvol transformeert en de andere niet. “De volgende stap is om zorginstellingen tools aan te bieden om sturing te geven aan transformaties en de professional en bestuurder te ondersteunen tijdens dit proces.”

Kwaliteit van leven moet op voorgrond
Volgens Idenburg moet zorg in de toekomst veel meer naadloos aangeboden worden. “Naadloos tussen verschillende zorgaanbieders, maar ook tussen aanbieder en verzekeraar en vooral tussen aanbieder, mantelzorgers en naasten van de patiënt. We denken nog veel te veel in termen van ‘zorg of geen zorg’ in plaats van dat we de kwaliteit van leven op de voorgrond zetten. Daar moet de focus op liggen.”

Philip Idenburg is adviseur op het gebied van strategie en innovatievraagstukken. Proces en inhoud gaan daarbij hand in hand en moeten uiteindelijk leiden tot concrete innovatie, als basis voor toekomstig succes van organisaties. Idenburg is een veelgevraagd spreker voor lezingen en colleges. Teven is hij auteur van vele artikelen en boeken, waaronder ‘Oog voor de toekomst’, ‘Diagnose 2025: over de toekomst van de Nederlandse gezondheidszorg’, ‘Diagnose Zorginnovatie’ en de recent verschenen visie van de Federatie Medisch Specialisten.

PinkRoccade GGZ gaat in een serie interviews in gesprek met toonaangevende personen uit de zorg over de toekomst van de GGZ.
Philip Idenburg is de eerste in deze serie.